Voorzitter Loes van Ruijven van onze Molenstichting Gelders Rivierengebied mocht voorafgaand aan de vergadering van de Commissie Middelen van het Waterschap Rivierenland inspreken. Haar boodschap was een dringende oproep om de jaarlijkse bijdrage te verhogen van 140 euro naar 1500 euro per molen.
Opdracht om cultureel erfgoed te koesteren en te onderhouden
De oproep werd mede ondersteund door de Molenfederatie Gelderland. “Met elkaar zijn we trots op onze molens. Het maakt ons land uniek in het buitenland. Er gaat bijna geen weerbericht voorbij zonder een fraaie foto van een molen gesitueerd in het landschap en bij water! Met elkaar hebben wij de opdracht om dit industrieel cultureel erfgoed te koesteren en dus goed te onderhouden. De poldermolens maken deel uit van de geschiedenis van het Waterschap en vanuit die historie gezien zou het m.i. vanuit moreel oogpunt logisch zijn is om bij te dragen aan het in stand houden hiervan”, aldus de voorzitter.
Duizenden euro’s per jaar tekort
Over de huidige, oplopende en structurele kosten en bijdragen vertelde Loes de commissieleden: “U doneert jaarlijks 140 euro per poldermolen. Jaarlijks is echter 17.000 tot 20.000 euro noodzakelijk om een poldermolen goed te onderhouden. Van het Rijk ontvangen we 6000 euro, van de gemeente miv dit jaar 3000 euro en van de provincie 2.000 euro. Alleen het bedrag van de provincie voor onze 7 molens (14.000 euro) is al nodig voor de brandverzekering! Onze stichting dient de rest van de gelden zelf bijeen te brengen, door bijv. het zoeken naar sponsoren. In 2024 hebben we de actie ‘Vrienden van de molen’ opgezet. Dat heeft geresulteerd in ruim 200 vrienden voor onze 7 molens. Ondanks dat alles komen wij enkele duizenden euro’s per jaar per molen tekort. Om u een indruk te geven van de kosten: recent is het riet op de kap van de poldermolen in Ophemert vervangen. Kosten 33.000 euro. De afgelopen jaren is ons spaarpotje helemaal opgegaan en kunnen wij het noodzakelijke jaarlijkse onderhoud nog nauwelijks uitvoeren. Onderhoud aan molens is kostbaar. Veel hout en schilderwerk, terwijl de molen juist gebouwd is om in de elementen te functioneren. Daardoor is de doorlooptijd van de molen als monument veel sneller dan andere monumenten. Elke 25/30 jaar ben je wel aan een grotere ingreep toe, mits je het onderhoud op peil houdt. Dat is van enorm belang. Hoe beter je de molens onderhoudt, hoe langer je wegblijft van grotere kosten.”
Toenemende biodiversiteit
Al vele eeuwen staan er poldermolens in ons land. In de 15e en 16e eeuw zijn vele poldermolens, veelal wipwatermolens,in ons land gebouwd. Zij maalden de polders droog waardoor boeren hun land konden bewerken en een bestaan konden opbouwen. Dankzij de poldermolens kon het Rivierenland zich ontwikkelen. De taak van de poldermolens is in de 19e eeuw overgenomen door gemalen. De poldermolens verloren hun functie en verdwenen deels uit het landschap. De Bommelerwaard telde in de 18e eeuw 17 poldermolens. Alleen de poldermolen van Zuilichem resteert nog. Datzelfde geldt voor de West-Betuwe waar nog maar twee wipmolens staan, de enige nog in de provincie Gelderland. Reden om de commissie mee te geven: “Lettend op uw taak om ook te zorgen voor een goede waterkwaliteit zorgen ook de poldermolens overigens voor een plusje. Zo zorgen de poldermolens voor Ophemert en Zuilichem dat het water in natuurgebieden circuleert, waardoor er meer zuurstof in het water komt en de biodiversiteit daardoor toeneemt.”
Structureel verhogen van de bijdrage
Voorzitter van Ruijven besloot de inspraakronde met: “Onze molenstichting doet een dringend beroep om het jaarlijkse bedrag van 140 euro te verhogen naar 1500 euro per poldermolen per jaar. Deze bijdrage is absoluut van groot belang om de molens in stand te houden. Dit beroep wordt mede ondersteund door de Molenfederatie Gelderland, die opkomt voor de belangen van de molens in onze provincie.”